တၢ်ကွၢ်ဟုၣ်ကွၢ်စူၣ်တၢ်ယီၢ်ဃ့ထီ

ဂံၢ်ထံးလၢပှၤပၢဟံၣ်တဖၣ်အဂီၢ်

နီၢ်တဂၤအထံပူၤအထံ-တၢ်နဲၣ်ကျဲလၢတၢ်ကသူအီၤဖဲတၢ်ယီၢ်ဃ့ထီထံကၤအတၢ်အိၣ်သးအဆၢကတီၢ် (Private Well Water: Guidance for Use During Drought Conditions) (PDF)

နီၢ်တဂၤစုာ်စုာ်အထံပူၤတနီၤန့ၣ်ဃ့ထီကိးယီၢ်ဒဲး,ဖဲထံပူၤအဂၤလၢအအိၣ်ဘူးဒီးအီၤ,ယွၤလီၤလၢတအိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်ကီတခါဖဲတၢ်ယီၢ်ဃ့တခါအကတီၢ်ဒၣ်လဲာ်န့ၣ်လီၤ.ဟီၣ်ခိၣ်မဲာ်ဖံးခိၣ်မ့တမ့ၢ်ဟီၣ်ခိၣ်မ့တမ့ၢ်လၢၢ်အတၢ်အိၣ်သးဒီးတၢ်သူၣ်ထီၣ်ထံပူၤဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ကဒုးကဲထီၣ်တၢ်လီၤဆီတဖၣ်အံၤလီၤ.  ဟီၣ်ခိၣ်လာ်ထံအပတီၢ်လၢ Tomkins County န့ၣ်စှၤ၀ဲဒၣ်တနံၣ်အံၤမ့ၢ်လၢတၢ်ဂိၢ်ခါ,တၢ်ကိၢ်ထီၣ်သီဒီးတၢ်ကိၢ်တနံၣ်အံၤတၢ်ဃ့ထီဒိၣ်ဒိၣ်အဃိလီၤ.ဖဲမူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤတခါအံၤမ့ၢ်လဲၤအသးဒ်အံၤန့ၣ်ပတယာ်ဆိပာ်လၢနီၢ်တဂၤအထံပူၤတဖၣ်တနံၤအံၤကဃ့ထီကွံာ်၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်နဲၣ်လီၤတခါအံၤဘၣ်တၢ်ကတဲာ်ကတီၤဃာ်အီၤလၢတၢ်ကမၤစၢၤပှၤကမျၢၢ်လဲၤခီဖျိကွံာ်၀ဲဒၣ်တၢ်အိၣ်သးတခါအံၤအဂီၢ်လီၤ.
 

တၢ်ပာ်ကီၤထံ (NYSDOH နီၢ်တဂၤစုာ်ထံပူၤလၢအဟ့ၣ်ထီၣ်ထံအတၢ်ဂ့ၢ်အလံာ်ကဘျံး #2) (PDF 227 KB)

ထံပူၤလၢတၢ်အီအထံသ့န့ၣ်ဟ့ၣ်ထီၣ်ထံအလၢအပှဲၤလၢအကံၢ်အစီအိၣ်ဆူဟံၣ်လၢတအိၣ်ဒီးကမျၢၢ်အထံလဲၤတုၤအလီၢ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.ထံပူၤလၢထံထီၣ်စှၤန့ၣ်ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ကဟ့ၣ်ထံအနီၢ်ဂံၢ်နီၢ်ဒွးအလၢအပှဲၤလၢကိးနံၤဒဲးတၢ်သူ,သနာ်က့တုၤထီၣ်တၢ်လိၣ်ဘၣ်ဖဲတၢ်လိၣ်ဘၣ်အါအကတီၢ်န့ၣ်တသ့ဘၣ်.ထံလၢတၢ်မၤပှဲၤထၢနုာ်လီၤအီၤလၢတၢ်ပာ်ကီၤဃာ်န့ၣ်တၢ်ပျဲအီၤလၢထံပူၤလၢထံထီၣ်စှၤလၢတၢ်ကတုၤထီၣ်တၢ်လိၣ်ဘၣ်ဖဲတၢ်လိၣ်ဘၣ်ထံအါအကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.
 

တၢ်ဖှံထံလၢအအိၣ်ဒီးတၢ်စဲပနီၣ် (PDF)

တၢ်အံၤမ့ၢ်ပှၤထုးထံလၢအန့ၢ်ဘၣ်တၢ်အုၣ်သးခီဖျိနူယီးကီၢ်စဲၣ်တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အ၀ဲၤကျိၤ (New York State Health Department)အစရီလၢအဒိးသန့ၤထီၣ်လၢခီၣ်တံၢ်လၢအဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်ဒီးတၢ်ဆါတဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.ကတီၢ်အံၤ,ပှၤထုးထံလၢအန့ၢ်လံာ်အုၣ်သးလၢ Tompkins County အပူၤတအိၣ်ဘၣ်.
 

ပှၤခူၣ်ထံပူၤတဖၣ်အစရီ (PDF)

ရဲၣ်လီၤဃာ်အသးလၢတၢ်ထုးန့ၢ်တခါအံၤအပူၤမ့ၢ်၀ဲတၢ်ခူၣ်ထံပူၤလၢ Tompkins ဒီးခီၣ်တံၢ်လၢအကပိၤကပၤတဖၣ်လၢအဆဲးလီၤမံၤဃုာ်ဒီးနူယီးကီၢ်စဲၣ်ခိၣ်ဃၢၤန့ဆၢၣ်တၢ်ရဲၣ်သဲကတီၤအ၀ဲၤကျိၤ (New York State Department of Environmental Conservation , DEC) န့ၣ်လီၤ.တၢ်ခူၣ်ထံပူၤတဖၣ်န့ၣ်လိၣ်ဆဲးလီၤမံၤလၢတနံၣ်တဘျီစုာ်စုာ်အဂီၢ်လီၤ.စရီအလၢအပှဲၤလၢတၢ်မၤသီထီၣ်က့ၤအီၤတခါန့ၣ်တၢ်ထံၣ်န့ၢ်အီၤဖဲ DEC အပှာ်ယဲၤသန့လၢအမ့ၢ်www.dec.ny.gov/cfmx/extapps/WaterWell/
အလိၤန့ၣ်သ့လီၤ  

ဂံၢ်ထံးဆူညါတဖၣ်-

ကလံၤစိးမုၢ်ထီၣ်လီၢ်က၀ီၤတၢ်ကသုၣ်ကသံးအလီၢ်ခၢၣ်သး (Northeast Regional Climate Center)-

• တလါစုာ်စုာ်အဟီၣ်ခိၣ်ဂီၤတဖၣ်
• ခိခိၣ်တၢ်လီၢ်အဟီၣ်ခိၣ်ဂီၤ
   

နူယီးကီၢ်စဲၣ် DEC အပှာ်ယဲၤသန့-

• ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ယီၢ်ဃ့ထီလၢ NYS အပူၤ
• ကတီၢ်အံၤတၢ်ကိၢ်ဃ့ထီအတၢ်အိၣ်သးတဖၣ် 

Creek Flow ဘၣ်ထွဲဘၣ်ဃးဒီးလီၢ်က၀ီၤထံအသနူတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဆီၣ်လီၤဖဲအံၤလၢတၢ်လီၢ်လၢအဒုးနဲၣ်ကိးနံၤဒဲးတၢ်ယွၤလီၤအယူာ်(ထံထီၣ်)ဒီးထံထီၣ်အထီလၢတၢ်ထိၣ်ဒွးအီၤခီဖျိ U.S. Geological Service (USGS)တက့ၢ်

• Fall Creek (ဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်ဆူ Cornell)
  တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ-တၢ်ကၢၢ်ခိၣ်အစ့ၣ် 0.18 မံးလာ်ထံထၣ်စးထီၣ်တိၤလၢ Forest Home Drive, 0.2 မံးလာ်ထံခံလၢအမ့ၢ် Beebe Lake တမၢၣ်, 2.0 မံးလာ် ကလံၤစိးမုၢ်ထီၣ် Ithaca, ဒီး 2.2 မံးလာ်ထံခံစးထီၣ်လၢတၢ်အိးထီၣ်အလီၢ်. တၢ်ထုးထီၣ်ထံအဂီၤန့ၣ်ဒုးနဲၣ်အီၤလၢလာ်လီၤ.
• Six Mile Creek (ဟ့ၣ်ထီၣ်ထံဆူ Ithaca)
  အိၣ်အလီၢ်-ထံကၢၢ်နံၤအစ့ၣ်တကပၤလၢတိၤလၢ German Cross အကျဲအလိၤ, 3.4 မံးလာ် ကလံၤထံးမုၢ်ထီၣ် Ithaca, ဖဲ Bethel Grove. ထုးထီၣ်ထံအစရီဒုးနဲၣ်အသးလၢလာ်လီၤ. 

Water Conservation Tips:

• Fix leaking faucets and toilets.
• ဟးဆှဲးတၢ်သ့ကဆှီသိလ့ၣ်တဖၣ်ဒီးတၢ်သူလၢတမ့ၢ်အကါဒိၣ်တဖၣ်တက့ၢ်.
• တဘၣ်ဖှံထံလၢကျဲဖိတဖၣ်,ဟံၣ်လီၢ်ခံတၢ်လီၢ်လၢတၢ်ဒါအီၤဒီးအီကတဲာ်မ့တမ့ၢ်သိလ့ၣ်နုာ်လီၤအကျဲတဖၣ်အပူၤတဂ့ၤ.
• တၢ်ပာ်ကတီၢ်တၢ်လူနီၣ်အထံ
• သူစုတၢ်လူထံလၢတၢ်မုၢ်တၢ်ဘိဒီးတၢ်ဒိးတၢ်ဘၣ်အကရၢၢ်လၢအလုၢ်အပှ့ၤအိၣ်,ဒီးလူအီၤထံလၢဂီၤမ့တမ့ၢ်ဟါတက့ၢ်.
• ဖဲနမ့ၢ်ဒုးယွၤလီၤနထံတချုးတၢ်သူအီၤလၢတၢ်ဖီအီၣ်တ့ၤအီၣ်,အီထံမ့တမ့ၢ်လုၢ်ထံလုၢ်နိအခါ,ဒီဃာ်ထံလၢတၢ်တသူအီၤလၢထံဒၢအပူၤဒီးသူအီၤလၢတၢ်ကလူတၢ်အထူၣ်အထံမ့တမ့ၢ်မၤပှဲၤတၢ်ဟးလီၤအထံတၢၣ်တဖၣ်တက့ၢ်.
• တဘၣ်အိးထီၣ်စဲးဆှုၣ်တၢ်မ့တမ့ၢ်စဲးသ့ခွးတုၤလီၤလၢနမၤပှဲၤအီၤ၀ံၤတစုန့ၣ်တဂ့ၤ.
• လုၢ်ဘၣ်ထံဖုၣ်ဖုၣ်ဖိတက့ၢ်-ဖဲညီနုၢ်နမ့ၢ်လုၢ်ထံမ့ၢ်ယံာ်၀ဲဒၣ် 5 မံးနံးန့ၣ်,လုၢ်ဘၣ်ထံ 4 မံးနံးလၢတၢ်ကမၤစှၤလီၤထံ 20% တဘျီဃီအဂီၢ်တက့ၢ်. တၢ်လၢအဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်အန့ၣ်မ့ၢ်၀ဲ,လုၢ်ထံ 3 မံးနံးလၢတၢ်ကမၤစှၤလီၤထံ 40% အဂီၢ်တက့ၢ်.
• ကးတံၢ်ကွံာ်ထံယွၤလီၤဖဲဒံးဒူးထူးလိၤမ့တမ့ၢ်ပှံၢ်ခိၣ်အခါတက့ၢ်.
• ထၢနုာ်လီၤတၢ်လုၢ်ထံအဂီၢ်ထံအနိးလၢအယွၤလီၤဖုၣ်ဖုၣ်မ့တမ့ၢ်ပီးလီတဖၣ်လၢအမၤစၢၤပာ်ကီၤထံလၢအဂၤတဖၣ်တက့ၢ်.ထံအနိးလၢအချုးစိၤလၢတၢ်ဘှီထုးထီၣ်အီၤဖဲ 1994 န့ၣ်သူထံစှၤလီၤန့ၢ်ဒံး 1980 ထံအနိးတဖၣ်တ၀ာ်ဒံးန့ၣ်လီၤ.
• သူဘၣ်ထံလၢတၢ်လုၢ်ထံလီၢ်လၢတၢ်ကမၤပှဲၤနတၢ်ဟးလီၢ်အထံတၢၣ်တက့ၢ်.
• လူစီကွံာ်တၢ်ဟးလီၢ်ခံဘျီတဘျီဖဲမ့ၢ်သ့အခါတက့ၢ်.
• တဘၣ်ပျဲထံယွၤလီၤဖဲသ့ကဆှီခွးဘၣ်အၢဘၣ်သီတဖၣ်,ထူးကဆှီနမဲမ့တမ့ၢ်လူၤခၣ်ဆူၣ်အခါန့ၣ်တဂ့ၤ.
• Be conservative about your overall daily use.
• တၢ်အီၣ်အကျးကဘၣ်ဟ့ၣ်ဒုးအီထံလၢပှၤဟဲအီၣ်တၢ်တဖၣ်လၢအဃ့ထီၣ်ထံတဖၣ်အဂီၢ်ဒီးကြၢးဒုးသ့ၣ်ညါပှၤဟဲအီၣ်တၢ်တဖၣ်လၢအတၢ်ကလိၣ်ကတီၤထံန့ၣ်လီၤ.
• မုၢ်၀ဲၤတဖၣ်ကြၢးမၤစှၤလီၤမ့တမ့ၢ်ပာ်ပတုာ်ဟီၣ်ခိၣ်အမဲာ်ဖံးခိၣ်ထံကျိၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
• ဆီၣ်လီၤဖဲအံၤလၢတၢ်ကပာ်ကီၤအါထီၣ်ထံအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ NYSDEC အအိၣ်